Alfabet antypandemiczny: A jak aktywność i B jak bierność

Alfabet PandemicznyPo raz drugi znaleźliście się w nowej, nieprzewidywalnej, niepewnej sytuacji będącej konsekwencją  koronawirusowej  pandemii. Wszyscy z nas muszą się więc zmagać z tą sytuacją i wszyscy ponosimy jej koszty, zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Najtrudniejsze jest zauważenie ich  u siebie, w swoim funkcjonowaniu, następnie przyznanie się do tych zmian (one nie świadczą o naszej nienormalności, to są normalne zmiany na nienormalną sytuację) przed samym/samą sobą i w końcu zwrócenie się o pomoc, np. rozmowę o nich. Pomimo tej sytuacji możemy wpływać na naszą kondycję, na to jak się czujemy. Potrzebujemy tylko do tego narzędzi. Alfabet, który wam proponuję jest właśnie takim zbiorem narzędzi. Jest to jednak tylko propozycja, to od każdego z Was zależy które narzędzia wybierzecie, których będziecie używać częściej, a których rzadziej lub wcale. Pamiętajcie też, że każdy z Was jest wyjątkowy, ma swoje indywidualne potrzeby i one powinny być punktem odniesienia przy wyborze narzędzia.

Proponuję wam „Alfabet antypandemiczny”, który ukazywał się będzie dwa razy w tygodniu – każdorazowo jedno hasło (jedna, kolejna litera alfabetu). Zachęcam do praktycznego wykorzystywania zawartych w nich treści, co wzmocni Waszą odporność psychiczną  i fizyczną (udowodniony jest wpływ psychiki na zdrowie fizyczne). Zachęcam też do kontaktu, dzielenia się swoimi spostrzeżeniami, problemami i propozycjami tematów, które jeszcze Was interesują. 

                    Danuta Hryniewicz – psycholog

danuta.hryniewicz@smsraciborz.pl

 A   jak aktywność 

Aktywność, czyli ruch, to wrodzona potrzeba człowieka,  którą  realizujemy w ciągu całego życia. Aktywność ruchowa wpływa  na zdrowie i kondycję fizyczną – na nasze ciało, organy wewnętrzne, kondycję fizyczną, mięśnie, ale nie tylko. Bardzo wrażliwy na aktywność fizyczną lub jej brak jest nasz mózg. Tak więc dbając o kondycję fizyczną, dbamy też o mózg, o naszą kondycję psychiczną i poznawczą. Zapytacie zapewne jak to się dzieje?  

 Podczas  wysiłku fizycznego uwalniają się hormony pozwalające odczuwać spokój i  radość. Najważniejsze z nich to endorfina i serotonina. Endorfina zwana hormonem szczęścia powoduje dobre samopoczucie, zmniejsza ból oraz minimalizuje odczuwany stres np. związany z obostrzeniami wynikającymi z pandemii. Następuje wzrost energii do działania w innych obszarach funkcjonowania. Jest odpowiednikiem morfiny, produkowanym przez ludzki organizm. Natomiast serotonina ma działanie uspokajające i antydepresyjne. Co ważne, wpływa także  na regulację snu. Odczuwając stres, większość ludzi ma problemy ze snem za co odpowiada min. spadek poziomu serotoniny – aktywność fizyczna  „wymusza”  zwiększenie wydzielania serotoniny. Patrząc z perspektywy uczenia się, spokojny człowiek, to spokojny otwarty umysł, co sprzyja koncentracji i uwadze, myśleniu i zapamiętywaniu.  Ruch, uprawianie sportu dotlenia też mózg ułatwiając procesy poznawcze i myślenie. 

Należy jednak, jak w każdej aktywności zachować umiar, pamiętając, że tylko umiarkowany wysiłek fizyczny ma na nas pozytywny wpływ – przeciążenie organizmu  osłabia nasze funkcjonowanie psychiczne i poznawcze oraz mechanizmy odpornościowe organizmu. Natomiast brak ruchu „zamyka mózg” na przyswajanie nowej wiedzy i także obniża naszą odporność.          

Kluczem do zdrowia psychicznego i dobrej kondycji umysłowej jest zatem wszelkiego rodzaju aktywność zarówno fizyczna jak i umysłowa. Chcąc polepszyć wydolność swojego mózgu ruszaj się i ćwicz nie tylko fizycznie, trenuj swój mózg.  To, co najbardziej lubi nasz mózg , to nowości, odchodzenie od rutyny, należy więc „zmuszać go” do różnych nowych czynności, zaskakiwać go, zadziwiać.  Trenować mózg można wszędzie, nie potrzeba do tego specjalistycznego sprzętu.  Zadbaj więc o swój mózg! Poniżej kilka przykładów ćwiczeń, które możesz wykonywać bez wysiłku, a Twój mózg i tak Ci się za to odwdzięczy.    

Uaktywniaj półkule mózgowe. Zmień rękę, którą się posługujesz:gdy jesteś praworęczny, zacznij używać lewej ręki, a gdy jesteś leworęczny – prawej np. zapinając guziki, myjąc zęby, czesząc się itp. Zmiana ta dotyczyć też może dominującej nogi. Tego typu zmiana aktywuje niestandardowe myślenie, kreatywność.  Włącz inne zmysły.  Większość z nas posługuje się wzrokiem jako narzędziem poznawania świata i określania swojego miejsca w nim, zapominając o możliwościach, jakie dają inne zmysły.  Proste ćwiczenie to np. poruszanie się po mieszkaniu/dobrze znanej przestrzeni z zamkniętymi oczami, poznawanie tylko poprzez dotyk czy słuch. Uaktywniamy w ten sposób neurony w całym mózgu, zwiększając jego możliwości poznawcze. Rozpoczynając naukę/lekcję on-line przygotuj się – zmień swój „nocny” image. Zapewniam Cię, że zaczniesz inaczej myśleć. 

B  jak bierność i błędy

 

W każdej sytuacji w jakiej się znajdziemy możemy zachować się w dwojaki sposób;  a/ możemy być aktywni – rozwiązywać problemy, realizować cele i zadania, działać b/ możemy nie być aktywni, nie spełniać wymagań danej sytuacji –  ten brak aktywności, to bierność (pomimo tego, że moglibyśmy wpłynąć na zmianę sytuacji nie podejmujemy żadnych działań, aby to zrobić). Człowiek/uczeń bierny nie podejmuje żadnego działania, wycofuje się, rezygnuje z wysiłku. Nie widzi bowiem szans na zmianę, chociaż w rzeczywistości jest ona możliwa. 


Źródła bierności: 

 doświadczenie braku wpływu na zmianę sytuacji pomimo wysiłku i zaangażowania                

wysoki poziom samozadowolenia, najczęściej nieadekwatny do osiąganych efektów                    

*  zbyt niska samoocena                                                                                                                           

*  zwlekanie i przekładanie aktywności na później                                                                                         

*  lęk przed popełnieniem błędu                                                                                                           

*  oczekiwanie szybkiego sukcesu                                                                                                  

Generalnie, kultura sukcesu (w takiej żyjemy) nie uwzględnia miejsca na błędy, pomyłki, słabości, niedoskonałość. To raczej stałe oczekiwanie sukcesu, perfekcyjności, a to jest  wspaniała pożywka dla bierności – nie wykonam tego doskonale, nie spełnię oczekiwań, więc nie ma sensu się angażować, nic nie robiąc nie poniosę porażki. Powiedzenia, które powstały na bazie wielowiekowych doświadczeń mówią natomiast, że człowiek uczy się na błędach, człowiek nie jest nieomylny, nie myli się tylko ten, co nic nie robi, błądzić jest rzeczą ludzką itp., a więc zakładają, że popełnianie błędów wpisane jest w proces ludzkiego rozwoju. Potwierdza to psychologia, uznając uczenie się na błędach za  profilaktykę bierności. Poniżej pokazuję jak możesz wykorzystywać błędy do uczenia się i rozwoju:                                                                                                                                                                                                                         

  • Przyznaj się do błędu, do tego, że coś ci nie wyszło, nie udało się  (to świadczy o Twojej odwadze). Jeżeli popełniłeś błąd, to znaczy ,że wkładasz wysiłek w to, co robisz (nie myli się tylko ten, co nic nie robi).
  • Wycisz emocje 
  • Poszukaj przyczyn błędu: zewnętrznych (np. gdy ty się uczyłeś, do pokoju ciągle wpadało młodsze rodzeństwo) i wewnętrznych (ucząc się, myślałeś jak bardzo nie lubisz nauczyciela tego przedmiotu lub o spotkaniu z dziewczyną/chłopakiem itp.). W ten sposób nauczysz się zarządzać ryzykiem popełniania błędów
  • Nie poddawaj się tylko dlatego, że coś ci nie wychodzi.  T. Edison wynalazca żarówki wykonał 10 000  nieudanych prób, ale nie traktował ich jako porażki, a jako kolejne nieudane próby. Mówił, że każda z nich nauczyła go jak nie konstruować żarówki elektrycznej.   Odkryj więc w błędach potencjał i wykorzystuj go do nauki i  własnego rozwoju. 
  • Daj sobie przyzwolenie na popełnianie błędów w przyszłości – to zminimalizuje lęk przed porażką.                                                                                                         

PamiętajMądry uczy się na swoich błędach. Sprytny uczy się na błędach innych. Głupi nie uczy się wcale, wciąż popełnia te same błędy licząc na inny rezultat. 

Komentowanie jest wyłączone